Toksopolazmoza jest najbardziej rozpowszechnioną na świecie pasożytnicza chorobą odzwierzęcą, wywołaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii.
Pasożyt toxoplazmozy rozmnaża się w tkankach i narządach wielu gatunków ssaków i ptaków.
Koty jako żywiciele ostateczni wydalają z kałem oocysty T.gondii, które po 2-5 dniach przebywania w środowisko zewnętrznym stają się inwazyjne i zachowują zdolność do zarażania przez wiele miesięcy.
Ludzie i zwierzęta mogą zarażać się pasożytem toksoplazmozy poprzez przypadkowe spożycie oocyst (zanieczyszczone warzywa, owoce) lub po zjedzeniu surowego bądź poddanego niedostatecznej obróbce termicznej mięsa zarażonego T.gondii zwierząt (przede wszystkim świń, owiec i kóz).
Toksoplazmoza u ludzi
U zdrowych dorosłych osób prawdopodobieństwo wystąpienia ciężkiej choroby w wyniku zakażenia tokspolazozą jest minimalne.
Znacznie większe ryzyko występuje u osób z niedoborami odporności oraz u dzieci zarażonych przez matkę w życiu płodowym (toksoplazmoza wrodzona).
Toksoplazmoza nabyta (zarażenie pierwotne) u osób ze sprawnym systemem odpornościowym przebiega zazwyczaj bezobjawowo lub skąpo-objawowo (objawy rzekomo grypowe, stany podgorączkowe, osłabienie, bóle głowy i mięśni, powiększenie węzłów chłonnych okolicy głowy).
Ciężki przebieg tokspolazmozy nabytej obserwuje się u pacjentów z obniżoną odpornością (wrodzone lub nabyte upośledzenie odporności, immunosupresia, długotrwała terapia przy uzyciu środków przeciwzapalnych).
Toksoplazmoza wrodzona
Występuje u dzieci zarażonych w życiu płodowym przez łozysko w skutek krwiopochodnego przekazania tachyzoitów od zarażonej matki.
Zagrożone sa jedynie płody matek z pierwotnym zarażeniem w czasie ciąży. Nie w każdym przypadku pierwotnego zarażenia matki musi dojść do zarażenia płodu. Toksoplazmoza wrodzona może rozwinąć się tylko podczas jednej ciąży.
Podstawowym kryterium rozpoznania pierwotnej toksoplazmozy u ciężarnej jest fakt pojawienia się u uprzednio seronegatywnej kobiety dodatnich odczynów w kierunku T.gondii (tzw. serokonwersja)
Jak zapobiegać zarażeniu
Główną drogą zarażenia ludzi toksoplazmozą jest spożycie oocyst znajdujących się w środowisku (gleba, woda).
Zjedzenie surowego (niedogotowanego) mięsa uznawane jet za mniej istotną przyczyną zarażeń.
Podstawowe zalecenia = szczególnie dla osób z grupy wysokiego ryzyka (kobiety w ciąży, które wcześniej nie miłay kontaktu z pasożytem)
- spożywaj wyłącznie mięso poddane właściwej obróbce termicznej (gotowanie smażenie lub mrożenie w temp. -20 oC przez minimum dwa dni)
- nie próbuj surowego mięsa w trakcie przyrządzania posiłków
- unikaj picia wody z otwartych ujęc, przypadkowego połknięcia ziemi, oraz bepośredniego kontaktu z odchodami kotów
Czy istnieje zagrożenie toksoplazmozą ze strony kotów?
Zdrowy, zadbany kot nie stanowi zagrożenia toksoplazmozą dla ludzi!
Nie jest też zagrożeniem dla kobiet w ciąży!
Koty najczęściej zarażają się zjadając upolowane gryzonie i ptaki, względnie surowe mięso i narządy zwierząt zawierające tkankowe postacie T.gondii.
Roznosicielami oocyst są młode koty, u których występuje jelitowa postać toksoplazmozy tj. dochodzi do namnażania się pasożyta w nabłonku jelita cienkiego i powstawania milionów oocyst.
Co robić, aby koty nie stanowiły zagrożenia dla ludzi
- nie karmić kotów surowym mięsem
- ograniczać kotom możliwość polowania na gryzonie i ptaki, gdyż gryzonie, a szczególnie myszy pełnią rolę bardzo istotnych żywicieli rezerwuarowych, podtrzymujących krążenie pasożyta w środowisku
- codziennie opróżniać kocią kuwetę - regularnie opróżnianie kuwet nie dopuszcza do sporulacji oocyst (osiąganie stadium inwazyjnego w ciągu 2-5 dni)
Profilaktyczne zalecenia dla przyszłych matek
- jeśli planujesz dziecko lub jesteś w ciąży pamiętaj o wykonaniu badań serologicznych w kierunku zarażenia Toxoplasma gondii
- nie jedz surowego mięsa, dokładnie je ugotuj lub usmaż, unikaj mięsa grillowanego.
- dokładnie umyj deskę do krojenia, naczynia i ręce ciepłą wodą z detergentem po kontakcie z: surowym mięsem, owocami morza, brudnymi warzywami i owocami
- umyj i obierz warzywa i owoce przed jedzeniem
- używaj rękawic przy pracy w ogrodzie i każdym kontakcie z ziemią
- chroń żywność przed owadami
- jeśli posiadasz kota, to trzymaj go w domu, nie karm surowym mięsem
- unikaj własnoręcznego czyszczenia kociej kuwety, jeśli to robisz, wykonuj tę czynność w rękawicach
